Hayıt, Beşparmakağacı, Ayid, Ayit, Vitex agnus castus

Hayıt, Mönchspfefter, Vitex agnus-castus
HAYIT
Hayıt, Mönchspfefter, Vitex agnus-castus L.
Ayıd
Ayıt
Beşparmak ağacı
Şifalı hayıt

Familyası: Ballıbabagillerden, Lippenblüttengewâchse, Lamiaceae
Drugları: Hayıt meyvesi (tohumu); Arnicasti fructus
Hayıt tohumlarının ekstresi ile elde edilen ekstrakt, natürel ilaç yapımında ve çok nadiren de çayı veya tentürü kullanılır.

Giriş: Hayıt Ballıbabagillerin bir alt grubu olan Vitexgiller olup bu gruba takriben 250 bitki dahildir. Bunlardan sadece Şifalı Hayıt tıbbi maksatla kullanılır. Vitex vitiliumdan türemiş olup yelpaze, agnus eski Yunancadan agonusdan türemiş olup kısır ve coştur, Latince ifteli anlamına gelen kelimelerle anılırlar. Bundan da yelpaze yapraklı olduğu, kısırlığa karşı kullanıldığı ve papazların cinsel arzularını köreltmek için kullanıldığı anlaşılır. Hayıt takriben 2000 yıldır bilinen ve kullanılan bir bitkidir. Hıristiyan ülkelerde özellikle de Avrupa?da ruhbanlar tarafından Karabiber yerine kullanılmıştır. Bu nedenle de Almanca ruhban biberi anlamına gelen Mönchspfefter ismi ile anılır. Hayıt tohumlarından elde edilen toz, ekstrakt ve tentürlerin erkeklerin cinsel gücünü azalttığı, bu nedenle Ruhbanların bunu kullandığı anlaşılmaktadır. Vatanının Akdeniz ülkeleri ve Türkistan olan bitki birçok ülkede hem süs bitkisi hem de natürel ilaç yapmak için yetiştirilmektedir.

Botanik: Hayıt 1-5m boyunda yetiştiği yöreye göre bazen funda, bazen de küçük bir ağaç şeklinde olabilir. Yaprakları uzun saplı, karşılıklı, bir sonraki ile çaprazdır. Her yaprak 5-7 yaprakçıktan oluşur ve bunlar parmak gibi sapa bağlandığından Beşparmak ağacı diye de anılırlar. Yaprakçıkları 5-10cm uzunluğunda, 2-4cm eninde, kenarları genellikle bütün, mızrak şeklinde, alt yüzeyi beyaz tüylü ve üst yüzeyi ise düzdür. Çiçekleri ortada büyükçe başak şeklinde bir çiçek demeti ve ondan daha küçük iki adet yan başlardan oluşur. Her çiçek başağı pembe, mor, açık mavi veya, beyazımsı pembe yüzlerce çiçekten meydana gelir. Meyveleri 3-5m çapında, siyahımsı kırmızı renkte, genellikle küre şeklinde ve içinde 4 adet çekirdek bulunur.

Yetiştirilmesi: Hayıt Türkiye?nin Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde yabani olarak yetişen bitkinin İç Anadolu ve Karadeniz bölgesinde yetiştirmek mümkündür. Almanya?nın Frankfurt şehrinde yetişen bitki Türkiye?nin İç Anadolu bölgesinde rahatlıkla yetişir.

Hasat zamanı: Yetiştiği yöreye göre farklı zamanlarda meyveleri olgunlaşır ve ona göre toplanır, dövülür, çıkan tohumları kurutulur ve kaldırılır. Almanya?da ise bitki ancak Ağustos?ta çiçek açar.

Birleşiminde: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.
Araştırmalar: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.
Tesir şekli: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.

Kullanılması:
a) Araştırmalara göre Hayıt ekstresinden elde edilen damlama ve haplar başta adet öncesi rahatsızlıklar (PMS=Permenstural Syndrom), adet düzensizlikleri (Regeltempoanomali), göğüs ağrısına (Mastodgnie) ve kısırlığa ve de Parkinson hastalığına karşı kullanılır. Adet öncesi rahatsızlıkların başında sinirlilik, moral bozukluğu, göğüs ağrısı, baş dönmesi, migren, baş ağrısı, depresyon, hırçınlık, gerginlik ve iç huzursuzluk gelir. Adet düzensizliklerinin başında adet kesilmesi (Amenore), seyrek adet görme (Oligomenore), sık sık adet görme (Polimenore), Menorrhagia (Menoraji=Sancılı adet görme) ve Metorrhagia (Metoraji=Adet dışı rahim kanaması ) sayabiliriz. Ayrıca Parkinson?a karşıda etkili olduğu tespit edilmiştir.

b) Komisyon E?nin 27.10.1992 tarihli monografi bildirisine göre Hayıt tohum ekstresinden elde edilen damlama ve haplar başta adet öncesi rahatsızlıklar (PMS), göğüs ağrıları (Mastodynie) ve adet düzensizliklerine (Regeltempoanomali) karşı kullanılır.

c) Homeopatide Hayıt tentürü başta iktidarsızlık (Erkeklerde) cinsel soğukluk (Kadınlarda), süt yapma yetersizliği, adet öncesi rahatsızlıklar (Permenstural Sydrom), adet kesilmesi, hipermonore (aşırı ve uzun süre adet görme), siterillitöt (kısırlık), Cünüp olma, periapüm (Penisen sürekli reaksiyon göstermesi), depresyon ve aşağılık duygusuna karşı kullanılır.

d) Halk arasında adet rahatsızlıklarından; adet kesilmesi, sık sık adet görme, seyrek adet görme, uzun ve çok kanama gibi rahatsızlıklarla, iştahsızlık, uykusuzluk, iktidarsızlık, prostat iltihaplanması, kısırlık, yumurtalık iltihaplanması, rahim ağrıları, şişkinliğe ve göğüslerin yeterince süt yapmaması ve de ağrımasına karşı kullanılır.

Açıklama: Hipofizin aşırı prolektin üretmesiyle kandaki prolektin oranı yükselir ve bu da progestron hormonunun azalmasına sebep olur. Bu da östrojen hormonunun yetersiz salgılanmasına neden olur. Netice de adet öncesi rahatsızlıklar (Premenstural Syndrom); göğüs ağrısı (Mastodynie), baş dönmesi, baş ağrısı, migren, sinirlilik, içe kapanma, hırçınlık, depresyon, huzursuzluk, ödem ve kilo alma gibi rahatsızlıklarla adet düzensizliklerinden; sık sık adet görme (Polimenore), seyrek adet görme (Oligomenore), adet kesilmesi (Amenore), dış menore (ağrılı, sancılı adet görme), menore (Menoraji=Aşırı adet görme), hipermenore (aşırı ve uzun süre adet görme) vb. rahatsızlıklar ortaya çıkar. Hayıt ekstresinden elde edilen damlama ve haplar dopaminerg (Dopamin gibi) etkiye sahip olup hipofis bezesini uyararak aşırı prolektin hormononu salgılamasını önler ve böylece bütün rahatsızlıklar ortadan kalkar. Ayrıca prolektin yüksek oranda olması (Hiperprolektinamie) kısırlığa sebep olduğu da tespit edilmiştir. Parkinson hastalığının da oluş sebebi yine depormin yetersizliğidir, şayet Parkinson hastaları Hayıt ilaçları kullanırlarsa Parkinson?u önler. Ruhbanların Hayıt tohumlarını karabiber gibi kullandıkları ve cinsel arzularının böylece yok olduğu bilinmektedir. Hayıt tentürü ise iktidarsızlığa karşı kullanılır. Hayıt tohumları erkekleri iktidarsız yaparken tentürü iktidarsızlığı önlemektedir. Bunun mümkün olmayacağı düşünülebilir, fakat bu doğrudur. Çünkü bir yandan Hayıt tentürü ile baharatı farklı maddeler içerirken diğer yandan tentür baharatın ancak %1000?i kadardır.

Çay: Hayıt tohumlarından iki kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-500 ml kaynar su ilave edilir ve 5-10 dakika demlemeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir. Bu çaydan sabah, öğle ve akşam birer bardak 2-3 ay süre ile içilir.

Hayıt Sirkesi: Hayıt tohumlarından 50 gr hafif ezildikten sonra bir şişeye konu ve üzerine 250 ml kaliteli sirke ilave edildikten sonra 4-6 hafta güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir. Şişe iki günde bir çalkalanır ve bu süre sonunda süzülerek günde 3-5 defa bir kahve kaşığı bir miktar su ile alınır.

Çay Harmanları:

Homeopati?de: Hayıt tohumlarından 20 gr ezilerek bir şişeye konur ve üzerine 80 ml %70?lik alkol ilave edilerek güneş ışığından uzakta 2 günde bir çalkalamak suretiyle muhafaza edilir. Bu nesne 4-6 hafta sonra süzülerek homeopatide <<Agnuscastus>> ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5 defa 10-15 damla 2-3 ay süre ile alınır.

Hastalığın Belirtileri (Semptom):

Yan Tesirleri: Bilinen bir yan tesiri yoktur.

Bağırsak florası ve kılcal kan dolaşımı sağlıklı yaşayabilmek için çok önemlidir. Çünkü vitamin, mineral, aminoasit, enzim, glikoz, vb, besleyici maddenin hazırlanması, hücrelere ulaşması ve de mikroplarla mücadele eden makrofaj, T ve B- Hücreleri gibi savunma mekanizmalarının hücre aralarında dolaşması buna bağlıdır.Gökçek İksir'i ile tedavi olmak mümkündür. Tabii doğru beslenirseniz tedavi sürecide o oranda kısalır.Gökçek İksiri vücudu cüruflardan arıtır, iltihaplı hastalıkları iyileştirir ve bağışıklık sistemini güçlendirir.Gökçek Tonik mide-bağırsak rahatsızlıkları, deri hastalıkları ve her türlü alerjiye karşı etkilidir.

Asla peynir yememeli, çünkü asidoza ve iltihaplanmaya sebep olur.Siyah çay, kahve ve kola içilmemeli, çünkü bağırsakları kurutur ve vitamin, mineral ve aminoasitlerin alımını (absorbesini) önler.Alkol ve sigaranın zararları belli kanser, damarların yağlanması vb, artı uzun süre bira içilirse cinsel ikdidarsızlık ve hatta kısırlığa sebep olmaktadır.Sucuk salam sosis gibi et mamullerine 5-6 ay ara vermek gerekir (sade temiz et az yenilebilir) çünkü asidoza sebep olmaktadır.Bu da birçok hastalığın ana kaynağıdır.Akşam yemeği yerine yoğurt, meyve veya salata yenilebilir veya sebze çorbası içilebilir.Hayvansal besinler, patates, tahıl (beyaz pirinç), bakliyat ve hamurlu yiyecekler, özelikle de tatlılar akşam yenirse tam sindirilmez ve zamanla problemlere sebep olur.Ne kadar beyaz pirinç, patates, hamurlu yiyecekler, tatlı yiyecek ve içecekler, o kadar yağ oluşturur.Çünkü nişasta glikoza (şekere) dönüşür, şekerde yağa dönüşerek vücutta depolanır.Şeker ve antibiyotikler bağırsak mantarları çoğaltır, mantarlar ise her türlü hastalığı tetikler.Tatlı deyince akıla baklava, çikolata, dondurma vs gelir, kavun, karpuz ve üzümde tatlıdır ve bunlarda mantarı tetikler, çünkü aşırı şeker içeriler.Gökçek Diyet